Jeziorko Torfy koło Karczewa

Dojazd

Koleje Mazowieckie

Koleje Mazowieckie, trasa R7.  Od stacji kolejowej do Bazy Edukacyjnej MPK „Torfy” dzieli nas 3,4 km, o ile będziemy szli ulicą Narutowicza i w lesie skręcimy w lewo, w ulicę Andriollego. 

Pociąg Kolei Mazowieckich kursuje z Warszawy Zachodniej, przez stacje: Ochota, Śródmieście, Powiśle, Stadion. Później miniemy Anin, Międzylesie, Falenicę, Michalin, Józefów, Świder, Otwock. Wysiadamy na ostatniej stacji Śródborów. Od przystanku Warszawa Falenica zaczyna się druga strefa biletowa. Kupujemy więc:

1.  bilet dobowy obowiązujący w dwóch strefach (cena 26 zł),

2. lub bilet weekendowy uprawniający do nieograniczonej liczby przejazdów od godz. 19:00 w piątek do godz. 8:00 w poniedziałek (cena 24zł).

Linia autobusowa 702

Wysiadamy na przystanku Partyzantów. Od Bazy Edukacyjnej MPK „Torfy” dzieli nas 2,6 km, jeśli pójdziemy ulicą Michała Elwiro Andriollego.

Jezioro Torfy i bagno Całowanie

Jezioro Torfy ma powierzchnię około 6 ha, zaś cały rezerwat Na Torfach około 21 hektarów. Powstało w miejscu, w którym dawniej wydobywano torf, a że jest dobrze zaopatrywane w wodę, więc nie uległo wysuszeniu. Tereny wokół są podmokłe, torfowe. Jest to północna część bagna Całowanie, którego ostatni fragment został 10 km poniżej. Dawniej cały ten teren był po prostu mokradłem, stopniowo osuszanym na łąki i pastwiska.

Zwiedzanie rezerwatu możliwe jest tylko wyznaczoną ścieżką. Wykaz rezerwatów udostępnionych społeczeństwu przez RDOŚ.

Ośrodek Edukacyjny „Baza Torfy”

Przy północnym krańcu jeziora znajduje się ośrodek edukacyjny „Baza Torfy” (ulica Torfy 2) prowadzony przez Mazowiecki Park Krajobrazowy. Można zwiedzić wystawę przyrodniczą i etnograficzną lub zadzwonić w sprawie umówienia np. wycieczki szkolnej. 

Baza Torfy jest czynna od wiosny do jesieni w niedzielę w godzinach od 11 do 17 za darmo z oprowadzeniem po muzeum i ścieżce „Łabędzim szlakiem”.

Ważna rola torfowisk w przyrodzie

Torfowisko to nic innego jak stale podmokły obszar. W miejscu torfowiska kiedyś stała woda, którą stopniowo przykrywały mchy torfowce oraz roślinność bagienna i łąkowa. Taki obszar doskonale reguluje stosunki wodne w regionie i bywa nazywany „nerkami przyrody”. Melioracja torfowisk z lat 70., 80. i jeszcze z 90. ubiegłego wieku okazały się błędem, bo nie tylko obniżył się poziom wód gruntowych, ale też zwiększyło się ich zanieczyszczenie.

W Polsce odnotowano 49 000 torfowisk. Większość występuje w północnej części kraju. 90 procent to torfowiska niskie, 6 procent – torfowiska wysokie, a resztę tworzą formy przejściowe.

Obok Jeziora Torfy znajdziemy torfowiska przejściowe – suchsze, porastające brzozami, osikami, olszą, topolą osiką i czeremchą , której owoce kochają ptaki z 24 gatunków.

Idąc w kierunku Białego Ługu natkniemy się na fragmenty torfowisk wysokich (mszarów), czyli takich porośniętych głównie mchem, tworzącym wzniesienia. Wody torfowiska wysokiego są silnie kwaśne i mało żyzne (ubogie w mineralne składniki odżywcze).

Urok mokradeł - rośliny

Urok mokradeł tkwi w bogactwie roślin, owadów, płazów i ptaków.  Źródła wskazują na występowanie nawet 150 gatunków roślin, z których ciekawe są np.:

1. Grzybienie białe (inaczej nenufary, lilie wodne, grążele białe) – to właśnie te kwiaty pan Tolibowski zbierał dla Barbary w powieści „Noce i dnie”. Oczywiście ta scena nie została nagrana na Jeziorze Torfy. Ale lilie te same!

2. Kukułka plamista o fioletowych kwiatach, zapylanych przez owady, które w zamian wcale nie dostają od niej nektaru.

3. Czermień błotna, dawniej brzydko nazywana „wodną wszą” i wykorzystywana jako antidotum na ukąszenia węży.

4. Tarnina - jej owoce, podobnie jak żurawina i jarzębina, najlepsze są po przemrożeniu i świetnie wzmacniają smak konfitur. Ten silnie ekspansywny krzew jest obecnie trochę zapomniany i niedoceniany. Bardzo lubią go pszczoły, które z hektara porośniętego tarniną potrafią zebrać 25 kg miodu najwyższej jakości. Kora i liście tarniny barwią pisanki na zielono i żółto.

5. Brzoza brodawkowata - nie dość, że ładna, to jeszcze zdrowa dla człowieka. 

Płazy i gady

1. Grzebiuszka ziemna zwana inaczej huczkiem. 

2. Ropucha paskówka. 

3. Ropucha zielona, którą dość często można spotkać blisko naszych domów, mierzy do 14 cm i jak wszystkie żaby oraz ropuchy jest pożyteczna. 

4. Gniewosz plamisty - rzadko spotykany gniewny wąż, który lubi zjeść sobie od czasu do czasu jaszczurkę zwinkę. Podobno jest to jego przysmak.

5. Zaskroniec.

6. Żmija.

Ssaki i ptaki

W pobliskich lasach bywają poczciwe łosie i sarny oraz sprytne kuny i borsuki. No i bobry, a raczej pozostałości po obgryzionych przez nie drzewach, bo żeby zobaczyć bobra potrzeba wprawy i ciszy. 

W rezerwacie naliczono 44 gatunki ptaków, wśród których dominują kaczki, ale na tym terenie gniazduje również bocian czarny, czyli dzikszy kuzyn bociana białego.

Ścieżka dydaktyczna „Łabędzim szlakiem”

Jej przebieg prezentuje strona internetowa MPK.

Aplikacja mobilna „Łabędzim szlakiem” zawiera opisy ptaków, boru, zwierząt, mrówek no i oczywiście Jeziora Torfy.

Do przejścia wystarczy nam 40-50 minut, całość to 1,2 kilometra. Ścieżka zaczyna się przy ośrodku edukacyjnym „Baza Torfy” (ulicą Torfy 2).

20 gatunków ryb

Jezioro zasobne jest w ryby, ale łowić nie można pod groźbą wysokich mandatów. Egzekwowanych!

Być może dlatego pozostało tu jeszcze około 20 gatunków ryb. W jeziorze pływają liny, szczupaki, sumiki karłowate, węgorze, płocie, okonie, wzdręgi, amury, karpie, leszcze, piskorze, różanki, słonecznice pospolite i ukleje.